Odpowiedzi Rzecznika Zespołu Prawnego BM RP- Irka Wojewody, na najistotniejsze pytania.
KiIka słów do czytających. Otrzymujemy setki pytań w indywidualnych sprawach. Z góry przepraszamy za to, że część z nich nie uzyska bieżącej odpowiedzi. Wynika to z ograniczeń czasu i możliwości. Będziemy jednak odpowiadali na zagadnienia prawne, dotyczące większych grup represjonownaych i korespondujące z aktualnym „zapotrzebowaniem” sądowo-procesowym.
Dzisiaj analiza i refleksja na temat: Odsetki- procedury i terminy. Przeczytajcie uważnie.
Czy odsetki ulegają przedawnieniu?
Sąd Apelacyjny w Lublinie w wyroku z dnia 25 sierpnia 2020 roku, sygn. akt IIIAUa 723/19 publ. POSP, odniósł się do stosowania art. 85 ustawysystemowej w kontekście przedawnienia prawa domagania się odsetek od ZUS. W uzasadnieniu sąd, odnosząc się do zarzutu przedawnienia odsetek, wskazał, że argumentacja organu rentowego, zgodnie z którą odsetki od nieterminowego ustalenia prawa do renty ulegają przedawnieniu, nie jest zasadna. Podkreślił, że art. 85 nie rozstrzyga o tej kwestii. W tej sytuacji nie ma racji organ rentowy, gdy twierdzi, że odsetki za wskazany okres uległy przedawnieniu. Prawo do odsetek przysługuje w sytuacji nieterminowego ustalenia prawa do świadczenia,za które odpowiedzialność ponosi ZUS. Źródło: https://praca.gazetaprawna.pl/artykuly/1498617,zus-przedawnienie-dsetki.html
Zgodnie z literalną treścią art. 49a ustawy zaopatrzeniowej funkcjonariuszy i ich rodzin, jeżeli organ emerytalny nie ustalił prawa do świadczenia lub nie wypłacił tego świadczenia w terminach określonych w ustawie, jest zobowiązany do wypłaty odsetek od tego świadczenia na zasadach określonych w art. 85 ust. 1,1a i 2 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych. Przepis ten również nie przewiduje okresu przedawnienia, w przeciwieństwie do art. 49 ust. 3 pkt 2, który stanowi, iż nie można żądać zwrotu nienależnie pobranych świadczeń pieniężnych za okres dłuższy niż 3 lata od dnia wydania decyzji w pozostałych przypadkach. Zatem odsetki od Dyrektora Zakładu Emerytalno-Rentowego MSWiA nie ulegają przedawnieniu.
Kiedy wystąpić z wnioskiem o odsetki?
Zgodnie z treścią uchwały Sądu Najwyższego z dnia 24 marca 2011 roku, sygn.akt IUZP 2/11 OSNP 2011/19-20/255, sąd rozpatrujący odwołanie od decyzji emerytalnej ma obowiązek z urzędu rozstrzygnąć kwestię przyznania świadczeniobiorcy odsetek od zaległego świadczenia. Jeśli w wyroku nie znajdzie się takie rozstrzygnięcie, to odwołujący się od decyzji może złożyć wniosek o uzupełnienie wyroku w tym zakresie. Jak wskazał Sąd Najwyższy (wyrok z 7 czerwca 2018 roku, sygn. akt IIPK89/17; wyrok z 6 grudnia 2001r., I PKN 714/00, OSNP Nr 22/2003, poz. 544), sąd odwoławczy rozpoznaje sprawę, a nie apelację – środek odwoławczy moderuje tylko granice jej rozpoznania. Taki wniosek na podstawie art. 351§1 Kodeksu postępowania cywilnego należy złożyć w terminie 2 tygodni od ogłoszenia wyroku lub jego doręczenia, jeżeli wydanie wyroku nastąpiło na posiedzeniu niejawnym.
Jednakże w praktyce sądy odmawiają uzupełnienia wyroku i przekazują taki wniosek do rozpatrzenia przez Dyrektora Zakładu Emerytalno-Rentowego. Od decyzji odmownej w sprawie o odsetki odwołanie do Sądu Okręgowego w Warszawie należy wnieść za pośrednictwem Dyrektora ZER w terminie miesiąca od doręczenia decyzji. Sąd może wezwać do złożenia pisma przygotowawczego do rozprawy.
Jeżeli upłynął termin na złożenie wniosku o uzupełnienie wyroku, to z wnioskiem o wypłatę odsetek wystąpić należy bezpośrednio do Dyrektora ZER. Niektóre sądy stwierdzają brak odpowiedzialności Dyrektora ZER w wyroku zmieniającym decyzję o obniżeniu świadczenia. W przypadku wyroku sądu okręgowego, w którym stwierdzono brak odpowiedzialności Dyrektora ZER za wydanie nieprawidłowej decyzji, możliwe jest samodzielne wniesienie częściowej apelacji od wyroku. Gdy takie rozstrzygnięcie znajdzie się w wyroku sądu apelacyjnego, to konieczna będzie pomoc profesjonalnego pełnomocnika i wniesienie częściowej skargi kasacyjnej. Dopuszczenie do uprawomocnienia się takiego orzeczenia, jak się wydaje, pozbawia jakichkolwiek szans na odzyskanie odsetek.
Jeszcze o „ informacji o przebiegu służby wskazanych funkcjonariuszy na rzecz totalitarnego państwa”
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w uzasadnieniu wyroku z dnia 3 lutego 2023 roku, sygn. akt II SA/Wa 2001/22, publ. CBOSA, stwierdził: „Odnotować przy tym wypada, że informacja IPN o przebiegu służby ma charakter dokumentu urzędowego potwierdzającego fakt oraz okres służby w instytucjach i formacjach wymienionych w art. 13b ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym. Nie ma trybu administracyjnego, aby taką informację zaskarżyć, poddać kontroli nawet formalnej, zakwestionować czy zmienić jej treść. Konstrukcja ta pozbawia funkcjonariuszy możliwości składania wniosków dowodowych dotyczących przebiegu i charakteru ich służby, a przede wszystkim pozbawia możliwości podważenia i zażądania weryfikacji ustaleń przyjętych przez IPN ( vide wyrok NSA z 12 stycznia 2023 r., sygn. akt III OSK 2057/21). Natomiast informacja IPN nie przesądza o tym, czy służba w danym okresie obejmowała wykonywanie obowiązków polegających na bezpośrednim zaangażowaniu w realizację zadań i funkcji państwa totalitarnego, czy też nie miała takiego charakteru. Tego rodzaju ustalenie należy do kompetencji Ministra w ramach postępowania prowadzonego na podstawie art. 8a ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym, z czego w przedmiotowej sprawie organ się nie wywiązał.”
Jak się wydaje, pogląd ten zachowuje aktualność wobec Dyrektora Zakładu Emerytalno-Rentowego MSWiA, który był zobowiązany do ustalenia tych samych okoliczności w postępowaniu prowadzonym na podstawie art. 2 ust. 1 lub 2 ustawy zmieniającej z dnia 16 grudnia 2016 roku.
Pozdrawiamy. Redakcja BM RP.
